Gıda Takviyeleri- Besin Destekleri:
Besin destekleri; içeriğinde bir veya daha fazla vitamin, mineral, bitki özütü, amino asit, yağ asidi ve/veya karbonhidrat çeşidi olan ve diyeti iyileştirmeyi amaçlayan ürünlerdir.
Bu ürünler tablet, toz, kapsül, solüsyon, içecek vb. formlarda bulunabilmektedir. Besin desteklerinin amacı sağlığı geliştirmek ve korumak için diyetin eksiklerini tamamlamak ve diyeti iyileştirmektir.
Besin destekleri vitamin ve mineraller, bitkisel destekler, makro besin öğeleri ve diğer besin destekleri olarak gruplandırılabilir. Ülkemizde ve dünyada en sık kullanılan besin destekleri vitamin ve mineral destekleridir. Bunlar bir veya daha fazla vitamin ve mineral içerebilmektedir. Her bireyin vitamin ve mineral gereksinimleri birbirinden farklı olabilir.
Sağlıklı bir yaşam için sağlıklı bir diyet, vitamin ve mineral destekleri almaktan daha etkilidir. Yetersiz ve dengesiz bir diyeti telafi etmek için kullanılan besin desteklerinin hastalıklardan korunmadaki etkisi kanıtlanmamıştır. Toplumda en yaygın görülen besin öğesi eksiklikleri; demir, kalsiyum, iyot, D vitamini, B12 vitamini ve folat yetersizlikleridir. Yetersiz besin alımı, diyetten bazı besin gruplarının çıkarılması, besin öğesinden zengin besinlerin diyette az olması, yaşlılık, hamilelik, emziklilik, alkolizm, vejetaryen diyet, sağlık durumu nedeniyle artmış gereksinim, besin öğesinin sindirimi, emilimi ve taşınmasını azaltan ilaç kullanımı, obezite ameliyatları besin öğesi yetersizliklerinin yaygın sebeplerindendir. Demir eksikliği ve demir yetersizliği anemisi dünyada olduğu gibi ülkemizde de yaygın bir beslenme sorunudur. Doğurganlık çağındaki kadınlar, hamile ve emziren kadınlar, bebekler, çocuklar ve yaşlılar risk gruplarıdır. Kalsiyum ve/veya D vitamini yetersizlikleri de ülkemizde ciddi bir
sorun olarak görülmektedir.
Ülkemizde görülen kemik sağlığı sorunlarının en önemli nedenlerinden birisi olarak D vitamini yetersizliği gösterilmektedir. Türkiye’de Nöral Tüp Defekti sıklığı her bin doğumda 3 ila 5.8 arasındadır. Embriyonun sinir sistemini oluşturabilmesi için yaşamın ilk 3-4 haftasında yeterli folik asit alınması gereklidir. Bu nedenden dolayı doğurganlık çağına gelmiş kadınlarda folik asit düzeyi büyük öneme sahiptir. Dünya Sağlık Örgütü tahminlerine göre; dünya nüfusunun %80’inden fazlası en az bir çeşit bitkisel destek kullanmaktadır.
Son yıllarda, daha çok insan bitkisel tedavi yöntemlerine başvurmaya başlamıştır. Sık kullanılan bitkisel destekler; sarı kantaron, ginseng, ekinezya, ginkgo biloba ve soya özütü gibi ürünlerdir. Bu ürünlerin bitkisel kaynaklı olması zararsız olduklarını göstermemektedir. Bitkisel desteklerin önemli yan etkileri olabilir. Dahası, bitkisel destekler ilaçlar ve besin öğeleri ile etkileşime
girerek istenmeyen sonuçlar doğurabilmektedir.
Makro besin öğesi içeren besin destekleri yaygınlıkla protein tozları ve omega-3 yağ asidi kapsülü olarak kullanılmaktadır. Protein tozları, vücutta kas dokusunu arttırma amacı ile kullanılsa da; kas dokusu geliştirmede protein tozları diyetle alınan proteine göre daha etkili bulunmamıştır. Ayrıca bilinçsiz kullanılan protein tozlarının sağlık üzerine olumsuz etkileri olduğu unutulmamalıdır. Omega-3 yağ asidi kapsülleri, hiç balık tüketmeyen bireyler için omega-3 kaynağı olarak
kullanılabilmektedir.
Öneriler:
