Alkali Diyeti ve Bazik Besinler

Alkali diyeti bazik yiyeceklerin tüketilmesine dayanan bir beslenme biçimidir. Asitliği yüksek olan gıdaların uzun süreli tüketimi insan vücudunda bir takım sağlık sorunlarına sebep olabilmektedir. Yüksek asitli diyetlerin sebep olduğu sağlık sorunlarının en yaygınları kemiklerde mineral kaybının görülmesi ve böbrek taşı oluşumlarıdır. Araştırmalar potasyum, kalsiyum, magnezyum gibi alkalize edici minerallerin vücuda alınmasının bu sağlık sorunlarında azaltıcı etki sağladığını göstermiştir. [1]

Alkali yiyeceklerin tüketiminin veya alkalik takviyelerin vücut metabolizmasında bir denge sağlanmasını kolaylaştırdığına ve tamponlama sistemini koruduğuna dair çalışmalar bulunmaktadır. Örneğin yapılan bir araştırmada alkali mineraller açısından zengin multimineral takviyenin (MMS) vücuttaki asit-baz dengesine etkisi araştırılmış ve multimineral bir takviyenin alımının hem kan hem de idrar pH’ında önemli bir artışla ilişkili olduğu sonucuna ulaşılmıştır. [2] Bir başka çalışmada ise protein açısından zengin bir diyetle birlikte alkali tuzlar içeren gıda takviyeleri alımında 4 haftalık bir süreçte asit-baz parametrelerinde ve metabolizmada iyileşmeler gözlemlenmiştir. [3] 

Modern çağın getirdiği koşullarla birlikte insanların beslenme düzenlerinde yüksek asit içerikli bir tüketim gözlenmektedir. Düşük meyve ve sebze alımı sebebiyle azalan bikarbonat tüketimi, günlük alınması gereken sodyum miktarı aşımıyla gelen sodyum/potasyum oranının fazlalığı, klorür alımındaki artış, rafine şekerler gibi besleyiciliği düşük ama enerji verici gıdaların tüketimi, et ve et ürünleri, süt ve süt ürünleri gibi tamponlayıcı mineralleri içermeyen gıdaların ağırlıklı olarak tüketimi, vücuttaki asitlik seviyesini yükselten beslenme alışkanlıklarının sonuçlarıdır. Araştırmalara göre asidik içeriği yüksek gıdaların çoğunlukta olduğu bir beslenme biçiminde diyabet, böbrek yetmezliği, osteoporoz gibi hastalıkların görülme sıklığı daha fazladır. Alkali beslenmenin kilo veriminde büyük rol üstlendiğine dair kanıtlar olmasa da bağışıklık sistemini, böbrekleri, kas ve iskelet sistemini olumlu yönde etkilediğine dair pek çok kanıt bulunmaktadır. [4] Gıdanın asitlik derecesi değil, içeriğindeki potasyum, bikarbonat, sodyum ve klorür miktarları önemlidir. Bazik gıdalar genel olarak yüksek miktarda potasyum, magnezyum, kalsiyum ve demir gibi mineralleri içerirler. 

Besin içeriği düşük ve yüksek asit içeren beslenme biçimi çocuklarda kronik metabolik asidoz oluşumuyla birlikte büyümeyi engellemektedir. Bikarbonat ve potasyum sitrat büyüme hormonunu olumlu bir şekilde etkiler. Ayrıca bikarbonat tüketiminin kardiyovasküler sisteminde olumlu etkileri bulunmaktadır. [5] 

Peki Hangi Gıdalar Alkali Gıdalar Sınıfına Girer ?

• Meyveler ve yeşil yapraklı sebzeler alkali özellik gösteren mineraller bakımından zengin doğal tamponlardır. [6] 
• Ispanak, lahana, salatalık, kereviz, maydanoz, brokoli, avokado, domates, biber, patates gibi besinler bazik besin gruplarına girer. 
• Ayrıca tam tahıllar, baklagiller ve yeşil çay da alkali etki gösteren gıdalardır. [7] 

Alkali beslenme düzenine ve alkali diyetinin insan metabolizmasına etkisine dair araştırmalar hala devam etmektedir. Bazik gıdaların sindirim sisteminde, kaslarda ve çocukların gelişiminde gözlemlenen olumlu etkilerine karşın asidik içeriği yüksek olan gıdaların tüketimi tamamen kısıtlanmamalıdır. 

Kaynaklar:

[1] Smith, K. N. (2020). What is the Alkaline Diet? Do foods affect the pH of your body? Environmental Nutrition, 43(1), s. 3.
[2] Effect of a supplement rich in alkaline minerals on acid-base balance in humans. (2009). Nutrition Journal, 8, 23–30. https://0-doi-org.divit.library.itu.edu.tr/10.1186/1475-2891-8-23
[3] Boschmann, M., Kaiser, N., Klasen, A., Klug, L., Mähler, A., Michalsen, A., Vormann, J., Werner, T., & Stange, R. (2020). Effects of dietary protein-load and alkaline supplementation on acid–base balance and glucose metabolism in healthy elderly. European Journal of Clinical Nutrition, s. 48.https://0-doi-org.divit.library.itu.edu.tr/10.1038/s41430-020-0695-3
[4] Arthur, R. (t.y.). Acid base balance in health – from past to present. Journal of the Australian Traditional-Medicine Society, 22(1), s. 12–15.
[5], [7] Gümüş, A.& Yardımcı, H. (2016). Alkali Beslenme Doğru Bir Tercih mi? dergipark.gov.tr
[6] Do you pass the acid test? (2010). Better Nutrition, 72(3), s. 36–40