Gıda Ambalajlamasında 'Yenilebilir Filmler'

Gelişen teknolojiyle ve artan tüketici bilinciyle gıda ambalajlamasında önemli ilerlemeler olmuştur.Yenilebilir filmler de bu gelişmelerden bir tanesidir. Yenilebilir filmler ve kaplamalar ; kullanıldığı gıdanın raf ömrünü arttırmak ve gıdada oluşan kalite kayıplarının önüne geçmek amacıyla kullanılan  doğal

kaynaklardan elde edilmiş biyobozunur maddelerdir.Yenilebilir filmlerin çevre bilincini arttırmak için de iyi bir adım olduğu söylenebilir çünkü sentetik ambalaj materyaller gibi petrokimya esaslı olmadığı için gıdayla birlikte tüketilebilen,tüketilmese bile doğada kolaylıkla bozunabilen bu kaplamalar ekolojik problemlerin ve geri dönüşüm masraflarının önüne geçmektedir.Yenilebilir filmler biyolojik yapılarına göre ;

1. polisakkarit (nişasta,selüloz,gumlar)
   
2. lipit (vakslar,hayvansal ve bitkisel yağlar )
3. protein (kazein,peynir altı suyu gibi hayvansal proteinler  ve zein,soya,gluten gibi bitkisel proteinler ) yapılı  kaplamalardır.

Kullanılan polimerler gıdanın niteliğine göre seçilmektedir ve birkaçı biraraya getirilerek modifiye filmler oluşturulabilmektedir.Günümüzde  sıklıkla istenilen ambalajlamayı oluşturmak için antioksidanlar ,fenolik bileşikler,oksijen tutucular,etilen tutucular,antimikrobiyal maddeler ve probiyotik bakteriler de ambalaj materyaline kombine edilmektedir.Yenilebilir film kaplamaların başlıca özellikleri ise şu şekilde sıralanabilir;

• Gıda maddesinin mekanik özelliklerini geliştirir.
• Gıdada kalitenin korumasını sağlar (tat ve aroma maddelerinin kaybını azaltır).
• Oksijen ,karbondioksit ve lipit transferlerini kontrol altında tutar.
• Gıda maddesine daha parlak ve yapışkan olmayan bir bariyer sağlar.
• Nem kayıplarını azaltır.
• Esmerleşme reaksiyonlarını durduran iyonları içerebildiği için istenmeyen renk oluşumunun önüne geçer.

Yeni bir teknoloji olarak bilinmesine rağmen yenilebilir filmler uzun yıllardan beri; meyve ve sebzelerde hasat sonrasında renk ve tadının  korunmasında, et ürünlerinin soğuk depolama sırasında nem kaybının en aza düşürülmesinde ve yine et ürünlerinde lipid oksidasyonundan dolayı acılaşmanın , miyoglobin oksidasyonundan dolayı da  esmerleşmenin önüne geçmek için kullanılmaktadır.Uygulandığı ürün çeşitliliğinin sınırlı olması ve petrol türevi ambalajlara göre daha az fiziksel ve kimsayal dirence sahip olması bilinen dezavantajlarındandır.

Kaynaklar:

[1] Delikanlı, B., Özcan,T. (2014). Probiyotik İçeren Yenilebilir Filmler ve Kaplamalar. Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 28 (2), 59-70.

[2] Oğuzhan, P.,  Yangılar,F. (2016). Yenilebilir film ve kaplamaların gıda endüstrisinde kullanımı.Bitlis Eren Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi,5(1).

[3] Bourtoom ,T. (2008). Edible films and coatings: characteristics and properties. International Food Research Journal,15 (3): 237-248.

[4] Bağdatlı A. B., Kayaardı S. 2010.Et ve Et Ürünlerinde Kullanılan Paketleme Yöntemleri. Akademik Gıda, 8 (2): 24-30.