Gıda etiketlerinde sıkça karşılaşmaya başladığımız kolajen, jelatin, kolajen hidrolizatı veya kolajen peptit kavramlarının ne anlama geldiğini biliyor musunuz?
- Kolajen hayvan ve insanlarda en yaygın ve bol miktarda bulunan bir proteindir. Proteinler aminoasitlerden meydana gelir. Kolajen binlerce aminoasitin bir araya gelmesiyle oluşmuş büyük karmaşık bir moleküldür. Başlıca hayvan derisi, kemik, kıkırdak, tendon ve kan damarları da dahil olmak üzere bütün bağlayıcı dokularda bulunur. Bulunduğu doku veya organa göre Tip 1, 2,3 ve 4 kolajen şeklinde ayrılır. Vücudumuz doğal olarak kolajen sentezleyebilmektedir. Fakat yaşlanmaya bağlı olarak vücutta kolajen sentezi azalır. Kolajenin dokularda direkt olarak bulunduğu haliyle sindirimi kolay değildir.
- Jelatin ise kolajenin daha küçük amino asit parçalarına ayrılmış haline verilen isimdir. Sadece sıcak suda çözünür ve sindirimi kolajene kıyasla kolaydır. Kısacası jelatin için kolajenin pişmiş versiyonu denilebilir. Isıtılmış kolajen, yani jelatin, soğuduğunda jelleşme özelliği gösterir. Bu amaçlada gıdalarda yaygın bir şekilde kullanılır. Özetle jelatinler kolajence zengin hayvansal dokuların işlenmesi sonucu elde edilir.
- Kolajen hidrolizatı diğer bir adıyla hidrolize kolajen ise kolajenin jelatine benzer şekilde fakat daha küçük parçalara ayrılmasıdır. Jelatinden farklı bir şekilde kolajen hidrolizatı soğuk suda çözünebilir ve sindirimi jelatinden daha kolaydır. Gıda takviyeleri olarak satılan kolajen türü genellikle kolajen hidrolizatıdır.
Kaynaklar:
Schrieber, Reinhard., & Gareis, Herbert. (2007). Gelatine handbook : theory and industrial practice. 334.
León-López, A., Morales-Peñaloza, A., Martínez-Juárez, V. M., Vargas-Torres, A., Zeugolis, D. I., & Aguirre-Álvarez, G. (2019). Hydrolyzed Collagen-Sources and Applications.
Molecules (Basel, Switzerland), 24(22), 4031. https://doi.org/10.3390/molecules24224031
