Kolajen ile İlgili Sıkça Sorulan Sorular

Kolajen nedir?

İnsanlara dahil bütün memeli hayvanlarda bulunan ve üretilen bir proteindir. Saç, cilt, tırnak, kas ve kan damarlarında bulunur.

Ne işe yarar?

Yapısı ve özellikleri sayesinde dokuların bütünlüğünden, gücünden ve esnekliğinden sorumludur. Dokuların iyileşme, büyüme ve yenilenmesinde önemli bir rol oynar.

Türleri nelerdir?

Şimdiye kadar 29 farklı türde kolajen tanımlanmıştır. Ancak tip I, II ve III insan vücudunda en yaygın olanıdır. Tip I kolajen diş, kemik, bağ, cilt ve bağ dokusu için gereklidir. Tip II eklem desteği sağlayan elastik dokularda ve kıkırdakta bulunur. Tip III ise kasların, arterlerin ve organların yapısında yer alır. Diğer kolajen tipleri ise kornea, bağırsak mukozası, akciğerler, kalp kası gibi spesifik yapılarda düşük miktarlarda bulunur.

Kolajen vücutta üretiliyorsa neden tüketmek zorundayız?

Yaşlandıkça vücutlarımız daha az kolajen üretir, bu da cildin elastikiyetini kaybetmesine ve kırışıklıkların artmasına neden olur. Sigara içmek ve çok fazla güneşe maruz kalmak gibi etkenler de kolajen üretimine zarar verebilir.

Kolajen hangi gıdalarda bulunur?

Et, kümes hayvanları, deniz ürünleri gibi proteince zengin gıdalar; kolajenin yapı taşları olan belirli aminoasitleri önemli miktarda içerir. Ayrıca vücudumuz kolajen sentezleyebilmek için C vitaminine ihtiyaç duyar.

Kolajen gerçekten de faydalı mı?

Kolajenin cilt, tırnak, saç, kas, eklem sağlığına fayda sağladığını gösteren çalışmalar bulunur. Ancak tek başına bir gıda maddesi spesifik bir şeye fayda sağlama yeteneğine sahip değildir. Dengeli ve sağlıklı beslenmenin bir parçası olarak makul miktarlarda tüketildiğinde bu sağlık faydalarını gösterebilir. Makul miktarlar; 2,5- 15 gram arasında değişiklik göstermektedir.*

Kolajen ile jelatin arasındaki fark nedir?

Jelatin kolajenin parçalanmış, işlenmiş hali olarak tanımlanabilir. Aralarındaki tek fark sudaki çözünürlükleridir. Jelatin jelleşirken, kolajen suda çözünür. Aynı yapıtaşlarına ve besinsel öğelere sahip olduğu söylenebilir.

Kolajen peptit nedir?

Kolajen veya jelatinin asit veya enzimlerle parçalanması ile elde edilen kısa zincirli kolajen parçalarına kolajen peptit denir. Daha küçük boyuta sahip oldukları için vücut tarafında emilmesi daha kolaydır.

Bitkisel kolajen var mıdır?

Kolajen sadece hayvanlarda bulunan bir proteindir. Bitkilerde bulunmaz. Ancak hayvansal kaynaklardan elde edilen kolajenin sahip olduğu bazı sınırlamalar, bitkisel kaynaklı kolajen elde etme çalışmalarının başlamasına neden olmuştur. Tütün bitkisinden genetik mühendisliği uygulamaları yardımıyle kolajen üretme çalışmaları yapılmaktadır. Bu teknoloji, bitkinin genetik yapısının kolajen üretecek şekilde yeniden programlanması temeline dayanır. Bu alandaki çalışmalar hala devam etmektedir.

Hazırlayanlar: Esranur KAYA & Cemre PAKSOY

Kaynakça

*Paul, C., Leser, S., & Oesser, S. (2019). Significant amounts of functional collagen peptides can be incorporated in the diet while maintaining indispensable amino acid balance. Nutrients, 11(5), 1079. https://doi.org/10.3390/nu11051079

Wu M, Cronin K, Crane JS. Biochemistry, Collagen Synthesis. [Updated 2023 Sep 4]. In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2023 Jan-. Available from: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK507709/

Binlateh, T., Thammanichanon, P., Rittipakorn, P., Thinsathid, N., & Jitprasertwong, P. (2022). Collagen-based biomaterials in periodontal regeneration: Current applications and future perspectives of plant-based collagen. Biomimetics, 7(2), 34. https://doi.org/10.3390/biomimetics7020034