Organik Gıda Daha Mı Besleyici?

Coğrafi konum, toprak özellikleri, iklim koşulları, hasattan depolamaya ve analizlere kadar gıdanın olgunlaşma derecesi gibi faktörler besin değeri ile doğrudan ilişkilidir. Dolayısıyla organik ve konvansiyonel yani geleneksel yöntemlerle üretilen gıdaların besin değerleri ile ilgili yapılan karşılaştırmalarda bu gibi faktörler göz ardı edilmemelidir [1]. 

Bu faktörü aklımızda bulundurarak şu ana kadar organik ve konvansiyonel gıdaların besin değerlerini araştırıldığı ve farklı sonuçların bulunduğu pek çok çalışma yapıldığını söyleyebiliriz. 90’lı yılların sonlarına doğru yapılan araştırmalarda bulunan sonuçlar genellikle organik gıdaların daha yüksek kuru madde, daha düşük nitrat ve pestisit kalıntısı içerdiği yönünde olmuştur. Bu çalışmalarda organik gıdaların daha yüksek C vitamini içeriği eğilimi olduğu sonucuna varılmış, mineral içerikleri hakkında kesin sonuçlar bulunamamıştır [2]. Bazı çalışmaların sonucunda ise iki gıda grubunda bulunan C vitamini, fenolik bileşenler, magnezyum, kalsiyum, potasyum, çinko, ve bakır gibi bileşenlerin miktarları arasında önemli bir fark bulunmamıştır. Öte yandan nitrojen geleneksel gıdalarda daha yüksek, fosfor ise organik gıdalarda daha yüksek bulunmuştur [3].

Organik gıdalar ile konvansiyonel gıdaların içeriklerinin karşılaştırıldığı bazı çalışmalarda organik gıdaların antioksidan aktivitesinin yüksek olduğunu, diğer bir çalışma ise aralarında bir fark bulunmadığını ortaya koymuştur. Ayrıca organik gıdalarda tarım ilacı kalıntısının daha az olduğu bulunmuştur. Ancak konvansiyonel gıdaların üretiminde kullanılan tarım ilaçları güvenli limitlerde olduğu durumda bu durumun bir fark oluşturmadığına dikkat çekilmektedir [4, 5]. Dolayısıyla bütün çalışmalara kapsamlı bir bakış atıldığında yönetmeliklere uygun olarak üretilmiş organik gıdalar ve konvansiyonel gıdalar arasında besinsel özellik bakımından önemli bir fark bulunamamıştır.  

Bununla beraber farklı tarım uygulamalarının vitamin ve mineraller dahil olmak üzere gıda bileşimi üzerindeki etkisinin sınırlı olduğu bilinmektedir. Bulunan farklılıkların insan sağlığı açısından önemi kanıtlanamamıştır. Dolayısıyla organik gıdaları  protein, karbonhidrat vitamin ve mineral açısından tercih etmek veya etmemek için bir neden bulunmamaktadır [6]. 

Organik gıdaların sağlık etkisi nedir? 

Organik gıda tüketicileri sağlık durumlarının geleneksel gıda tüketenlerden daha iyi olduğuna, daha az hastalandıklarına, sindirim sistemi ve cilt ile ilgili daha az sorun yaşadıklarına inanmaktadır [7]. Öte yandan şimdiye kadar yapılan çalışmalar, organik ile konvansiyonel gıda tüketimi arasında sağlığa etki bakımından bir fark bulunmadığını göstermektedir. [8].

Bütün bunlara ek olarak organik gıda ve konvansiyonel gıda tüketicilerinin sağlık durumlarını inceleyen çalışmalar, organik gıda tüketicilerinin sağlıklı yaşam konusunda daha bilinçli oldukları, sebze ve meyve ağırlıklı beslendikleri, aktif bir yaşam sürdükleri ve yeterli uyku aldıkları gibi faktörleri göz önüne almadıkları için kesin bir sonuca varamamaktadır. Bu gibi limitasyonlar nedeniyle, organik gıda tüketiminin sağlık üzerine olası faydalarının kesin olarak belirlenebilmesi için uzun vadeli, aynı çeşit organik ve konvansiyonel gıdaların kullanıldığı kontrollü deneylere ihtiyaç duyulmaktadır [9]. 

Konu hakkında merak edilen diğer sorular için:

Organik Gıda Nedir?

Organik Tarım Nedir?

Organik Gıdaların Avantajı Var Mıdır?

Kaynakça

[1] R. Bernacchia, R. Preti, G. Vinci. Organic and conventional foods: Differences in nutrients, Italian Journal of Food Science, 28 (2016), pp. 565-578

[2] Woese, K., Lange, D., Boess, C., & Bögl, K. W. (1997). A comparison of organically and conventionally grown foods—results of a review of the relevant literature. Journal of the Science of Food and Agriculture, 74(3), 281–293. https://doi.org/10.1002/(sici)1097-0010(199707)74:3<281::aid-jsfa794>3.0.co;2-z 

[3] Dangour, A. D., Dodhia, S. K., Hayter, A., Allen, E., Lock, K., & Uauy, R. (2009). Nutritional quality of Organic Foods: A systematic review. The American Journal of Clinical Nutrition, 90(3), 680–685. https://doi.org/10.3945/ajcn.2009.28041 

[4] Barański, M., Średnicka-Tober, D., Volakakis, N., Seal, C., Sanderson, R., Stewart, G., Leifert, C. (2014). Higher antioxidant and lower cadmium concentrations and lower incidence of pesticide residues in organically grown crops: A systematic literature review and meta-analyses. British Journal of Nutrition, 112(5), 794-811. doi:10.1017/S0007114514001366 

[5] Stracke, B.A., Rüfer, C.E., Bub, A. et al. No effect of the farming system (organic/conventional) on the bioavailability of apple (Malus domestica Bork., cultivar Golden Delicious) polyphenols in healthy men: a comparative study. Eur J Nutr 49, 301–310 (2010). https://doi.org/10.1007/s00394-009-0088-9 

[6] Mie, A., Kesse-Guyot, E., Kahl, J., Rembiałkowska, E., Raun Andersen, H., Grandjean, P., & Gunnarsson, S. (2016). Brussels. Human Health Implications of Organic Food and Organic Agriculture. European Parliament Research Service, Belgium. http://www.europarl.europa.eu/thinktank/en/document.html?reference=EPRS_STU(2016)581922  

[7] Rembialkowska, Ewa & Kazimierczak, Renata & Średnicka-Tober, Dominika & Bieńko, Katarzyna & Bielska, Magdalena. (2008). Different aspects of organic and conventional food consumers' lifestyle. New Medicine. 12.

[8] Dangour, A. D., Lock, K., Hayter, A., Aikenhead, A., Allen, E., & Uauy, R. (2010). Nutrition-related health effects of Organic Foods: A systematic review. The American Journal of Clinical Nutrition, 92(1), 203–210. https://doi.org/10.3945/ajcn.2010.29269 

[9] Sara Hurtado-Barroso, Anna Tresserra-Rimbau, Anna Vallverdú-Queralt & Rosa María Lamuela-Raventós (2019) Organic food and the impact on human health, Critical Reviews in Food Science and Nutrition, 59:4, 704-714, DOI: 10.1080/10408398.2017.1394815