Polen Analizi Nasıl Yapılır?

Polen analizi bir diğer ismi ile ‘Melissopalynology’; balın polen içeriğini, polenlerin jeolojik ve çiçek çeşitliliğini belirleyen hem niteliksel hem de niceliksel bir analizdir.

Polen analizi; belirli ülke ve bölgelerin karakteristik nektar ve polen kaynaklarının belirlenmesi nektar ve polen kaynağı olan farklı bitki kaynaklarının değerlendirilmesi ve arı zehirlenmelerine neden olan bitkilerin belirlenmesi gibi arı araştırmalarında kullanılmaktadır. Bununla beraber bal pazarlamasının kontrolü için de kullanılır.

Bu analizinin ana prensibi polenin baldan eksraksiyonunu sağlayarak mikroskop altında incelenmesine dayanır. Bu şekilde balın hem niteliksel olarak (balda bulunan polen türlerinin ve bu türlerin baldaki oranlarının belirlenmesi) hem de niceliksel olarak (polen tanecik sayımının yapılması) değerlendirilmesini sağlar.

Analiz numune preparatların hazırlanması ile başlar. Bal ısıtılarak tamamen homojen hale getirilir. Bu ısıtma aşaması balın kristalleşmiş ve katılaşmış kısımlarını eritip homojenizasyonun sağlanması için yapılır. Kimi kaynakta 40-45 C bazısında ise 60 C ye kadar ısıtılır. Isıtma işlemi yapılırken aynı zamanda karıştırılır. Alternatif olarak vortex kullanılabilir.

Homojenize olmuş bal dilüsyon için belirlenmiş olan miktarda su ile karıştırılarak santifirüj için hazırlanır. Bu kısımda bazı kaynaklarda Lycopedium tableti’ de
eklendiği görülmüştür. Bu tabletler HCl ve Lycopedium clavantum sporları içeren ve polen analizinde polen sayımını kolaylaştıran bir tablettir. Lycopedium clavantum sporları içeren bal örneklerinde kullanılması analiz sonucunu yanıltabileceğinden dolayı uygun değildir.

Santifirüj için hazırlanmış numunelerden bir miktar alınıp santifirüj tüplerine konulur. Propilen tüpler cam tüplere kıyasla poleni daha iyi tuttuğu için propilen tüp tercihi daha avantajlı olabilir. Numuneler santifirüjlenir. Yapılan farklı çalışmalarda santifirüj hızı 3000 rpm ile 5000 rpm arasında farklılık göstermektedir. Santifirüj süresi santifirüj hızına göre 10dk -20dk arası  değişmektedir. Santifirüjleme yapılıp, boşaltılıp sonra şekeri uzaklaştırmak amacıyla numune distile su ile yıkanıp sonra tekrar boşaltılır. Kalan tortu buzlu asetik asit ile dehidrolize edilip tekrar santifirüj edilir. Boşaltılma işlemi gerçekleştirildikten sonra tortu
asetolize edilir. Kalan çökelti etil alkol ile tekrar santifirüjlenerek bütün polen taneleri alınmaya çalışılır. Santifirüj sonrası üste yüzen taraf alınır
ve geriye kalan çökelti tekrar etil alkol ile çözündürülür. Elde edilen polen taneleri lam üzerinde bir damla su ile çözündürülerek ışık mikroskobu veya
taramalı elektron mikroskobu ile gözlemlenir.

Analiz genel hatlarıyla; bal numunesi dilüsyonu oluşturma, santifirüj yardımı ile polenlerin ekstrakte edilmesi ve elde edilen polenlerin mikroskop altında incelenmesi olmak üzere üç ana kısımdan oluşur. Analizde santifirüj yerine filtreleme tekniği ile daha hızlı ve daha fazla polen elde edildiğini gösteren çalışmalarda bulunmaktadır.

Yazar: Reyyan Nur Baloğulları

Kaynaklar:

Maurizio & F.E. D. Hodges (Translator) (1951) Pollen Analysis of Honey, Bee World, 32:1,1-5, DOI: 10.1080/0005772X.1951.11094660

Dhawan, A. S. (n.d.). Analysis of pollen grains in different honey samples from the region of Newasa tehsil in Maharashtra.Journal of Pharmacognosy and Phytochemistry, 3438–3442.Retrieved from http://www.phytojournal.com/archives/2018/vol7issue3/PartAU/7-3-468-245.pdf

Stockmarr,Jens. (1971). Tablets with Spores used in Absolute Pollen Analysis. Pollen et Spores. 13. 615-621.

Sniderman JMK, Matley KA, Haberle SG, Cantrill DJ (2018) Pollen analysis of Australian honey. PLOS ONE 13(5): e0197545. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0197545

Pascale M.Lutier, Bernard E. Vaissière,An improved method for pollen analysis of honey,Review of Palaeobotany and Palynology,Volume 78, Issues 1–2,1993,Pages 129-144,ISSN 0034-6667,https://doi.org/10.1016/0034-6667(93)90019-Q (http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/003466679390019Q)

Taşkın, Deniz, and Ali İnce. “Burdur Yöresi Ballarının Polen Analizi,” March 23, 2009. http://static.dergipark.org.tr/article-download/imported/1089001332/1089001446.pdf?