Balların Rengi Neden Farklıdır?
- 5.02.2024
- DETAYLI BİLGİ
Sürdürülebilirlik Nedir ?
İnsan ırkı, doğası gereği doğduğu andan itibaren yaşamının devamlılığı için birçok gereksinimlere sahiptir. Günlük yaşantımızda ihtiyaçlarımızın karşılanmasını bekler; sahip olduğumuz kaynaklara yöneliriz. Ancak günümüzde artan çevresel sorunlar, doğal kaynakların ve diğer kaynaklarımızın tükenebilecek noktada olması ve sahip olduğumuz imkanların sınırlı olması gibi sebepler ‘sürdürülebilirlik’ kavramının önemini göstermiştir. Ekonomik büyüme ve kalkınma için sürdürülebilir bir yaşam temeli olmalıdır [1].
Birçok farklı tanıma sahip olan bu kavramı en basit şekliyle anlatmak istersek; sürdürülebilirlik, bugünkü ihtiyaçlarımızı karşılarken gelecek kuşakların da bu ihtiyaçlara sahip olduğunu düşünerek, onları tehlikeye atmadan bu gereksinimlerin karşılanmasıdır [2]. Oxford Üniversitesi Sözlüğü’ nde sürdürülebilirliğin kelime anlamı, “doğal kaynakların sınırının tükenmesini önleyerek ekolojik dengenin korunması” şeklindedir.[3].
Bu kavramın hayatımıza girmesi 19. yüzyıl sonlarına doğru olmuştur. Sanayi devriminden sonra üretim işleyişindeki değişiklikler ile daha fazla enerji talebi duyulmuş ve artan nüfus ile var olan kaynakların sınırsızmış gibi düşünülerek hızlı bir şekilde tükenmesine sebep olmuştur. Kavram her ne kadar eski olsa da önemi 1972’de Stockholm’ de gerçekleştirilen Dünya Çevre Konferansı Raporu’nda yer alarak gündeme gelmiştir. Raporda sürdürülebilirlik kavramına yer verilmiş, tartışmalara dahil olmuştur[4].
Sürdürülebilirliği ekonomik, sosyal ve çevresel olacak şekilde üç boyutlu ele alabiliriz. 1992 yılında Brezilya’da yapılan Birleşmiş Milletler Çevre ve Kalkınma Konferansı’ nda ‘’Sürdürülebilir Kalkınma Üçgeni’’ ilk kez ele alınmış ve bu sembolün önemi üzerine konuşulmuştur[5]. Şimdi bu üçgendeki her boyutu tek tek açıklayalım.
Sosyal Boyut : Toplumun kendi kaynaklarını koruyabilmesi, geliştirebilmesi ve sonraki dönemde oluşan sorunları önlemek için esnekliğe sahip olması sosyal açıdan ele alınabilir[6]. Toplumsal mutluluğu destekleyen ve duyarlılık sağlayan kültürel, fiziksel ve sosyal alanların oluşturulması, buradaki insanların iç içe bulunma sürecidir[7]. Sosyal açıdan sürdürülebilir bir toplumdan bahsedebilmek için; eşitlik, çeşitlilik, bağlılık, yaşam kalitesi, demokrasiden söz edilebilir olması gerekir[8].
Ekonomik Boyut : Dünyadaki hiçbir kaynak sınırsız değildir. Bu nedenle elimizdeki kaynaklar, toplumun yaşam kalitesini artıracak en iyi dağıtım çaresini bulmalı; insan ihtiyaçlarına cevap verebilmeli, yoksulluk seviyesini düşürerek eşitsizliğin kaldırılmasını sağlamalıdır[9]. Ekonomik boyutta kaynakların tükenme durumu önemli bir konudur. Bu yüzden sürdürülebilirlik her zaman yenilenebilir doğal kaynaklar ekonomisinin merkezi olmuştur[10].
Çevresel Boyut : Ekolojik dengelerin korunması ile gerçekleşebilir [9]. Geniş bir tanım yapılırsa; ekosistemlerin dayanıklı, bağlantılı ve esnek olmaları şeklinde yeniden kendini oluşturmasını ifade eden ve biyoçeşitliliği azaltmayan durumlardır[11].
Bu tanımların haricinde “sürdürülebilir tarım” ve “sürdürülebilir gıda” şeklinde önemli iki başlık karşımıza çıkmaktadır.
Sürdürülebilir tarım; tarım faaliyetlerinin devam etmesini sağlayacak düzeni ve toplumsal faaliyetleri karşılayabilmeli aynı zamanda da doğal yaşama zarar vermeden tarımsal sistemin devamlılığını açıklamalıdır[12]. Buradaki amaç; tarımda verimliliği korurken çevreye verilen zararın azaltılması, ekonominin canlı kalması, tarım işinde olan kişilerin yaşam seviyelerinin arttırılmasını geliştirmektir[13]. Sürdürülebilir tarım artan gıda ihtiyaçlarının karşılanması ve sınırlı kaynakların verimini arttıracak şekilde kullanımını bir noktada birleştirir[14].
Sürdürülebilir gıda için kendi beslenme ihtiyacımızı güvenli ve sağlıklı bir şekilde karşılarken gelecek nesillerin de bu hakka sahip olması gerektiğini unutmamalı ve devamlılığını sağlamalıyız [15]. Gıda üretiminde sürdürülebilirliği sağlamak için şirketler su ve enerji tüketimlerini, çalışanlarının çalışma koşullarını, hizmeti sağlayan kurumların durumunu göz önünde tutmalı ve bunlara göre stratejiler belirlenmelidir[15, s.18].
Gıdanın tüketiminin ve üretiminin sürdürülebilir olması; yani üretim, depolama, paketleme ve dağıtımın geliştirilmesi, israfların önlenmesi, raf ömrünün uzunluğuna dikkat edilmesi, satın alım ve tüketim hesabının düzenlenmesi gerekmektedir[15].
Hangi sebepler sürdürülebilirlik kavramının önemini ortaya çıkarmaktadır ? [16]
Sonuç
Kaynaklar:
[1] Özlem Yılmaz Ve Gülçin Elif Yücel, (2019), Sürdürülebilir Kalkınma Sürecinde Türkiye’nin Tarımda Yaşadığı Dönüşüm, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi Ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi Y., C.22, S.1, S.179-199, s.180.
[2] United Nations. (1987). Report Of The World Commission On Environment And Development. 96 Th Plenery Meeting, General Assembly Resolution,42/187.
[3] Https://Www.Lexico.Com/Definition/Sustainable
[4] İncedayı D. (2004), “Çevresel Duyarlık Bağlamında Davranış Biçimi Olarak Sürdürülebilirlik”, Mimarlık Dergisi No. 318.
[5] MUNASINGHE, M. (2009), Sustainable Development İn Practice: Sustainomics Methodology And Applications, Cambridge University Press, New York, s.35.
[6] CITY OF VANCOUVER (2005). City Of Vancouver Policy Report Social Development, s.3
[7] PALICH, Natasha Ve EDMONDS, Angelique (2013). “Social Sustainability: Creating Places And Participatory Processes That Perform Well For People”, Environment Design Guide, 78, 1-13.
[8] Mckenzıe, Stephen (2004). “Social Sustainability: Towards Some Definitions”, Hawke Research Institute Working Paper Series No 27, Hawke Research Institute University Of South Australia Magill, South Australia, s.18-19.
[9] Sönmez, F. Ve K. Bircan. (2004). İşletmelerin Sosyal Sorumluluğu Ve Çevre Sorunlarında Ekonomik Yaklaşımlar. Yaklaşım Dergisi. 12.133, 476-490.
Rabia Diksaç, Çevre Bilinci Ve Yaşam Tarzının Sürdürülebilir Tüketim Davranışı Üzerindeki Etkisi Ve Bir Araştırma, Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi, 2019 S:5.
[10] VIVIEN, Franck, Dominique (2008). “Sustainable Development: An Overview Of Economic Proposals”, SAPIENS, 1(2), 1-8.
[11] MORELLI, John (2011). “Environmental Sustainability: A Definition For Environmental Professionals”, Journal Of Environmental Sustainability, 1(1), 1-9.
[12] Pezikoğlu, F. (2012). Sürdürülebilir Tarım Ve Kırsal Kalkınma Kavramı İçinde Tarım-Turizm-Kırsal Alan İlişkisi Ve Sonuçları. KMÜ Sosyal Ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 14 (22): 83-92
[13] Turhan, Ş. (2005). Tarımda Sürdürülebilirlik Ve Organik Tarım. Tarım Ekonomisi Dergisi, 11(1): 13–24. Ankara.
[14] Nihan Atay Haspolat, Gıda Güvenliğinde Sürdürülebilir Gıda Sistemleri, T.C. Gıda, Tarım Ve Hayvancılık Bakanlığı Avrupa Birliği Ve Dış İlişkiler Genel Müdürlüğü, AB UZMANLIK TEZİ, 2015 S.27.
[15] Gökçe Koç, (2015), Tarımda Ve Gıdada Sürdürülebilir Tedarik Zinciri: Türkiye İncelemesi, T.C. Ege Üniversitesi, s.11.
[16] Kiracı, H. (2009) “Tüketicilerin Bireysel Değerlerinin Sürdürülebilir Tüketim Davranışıyla İlişkisi Ve Sınıf Öğretmenleri Üzerinde Bir Araştırma”, Yayınlanmamış Doktora Tezi. Kütahya: Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme, s.55.
Rabia Diksaç, (2019), Çevre Bilinci Ve Yaşam Tarzının Sürdürülebilir Tüketim Davranışı Üzerindeki Etkisi Ve Bir Araştırma, Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi, s:22
