Tüketici Olarak Antimikrobiyal Direnç Hakkında Ne Bilmeliyim?

Antimikrobiyal nedir?

Antimikrobiyaller; insanlarda, hayvanlarda ve bitkilerde bulaşıcı hastalıkları önlemek, kontrol etmek ve tedavi etmek için kullanılan ilaçlardır. Antibiyotikler, fungisitler, antiviral ajanlar ve parazit ilaçları antimikrobiyaller arasında bulunur. Dezenfektanlar, antiseptikler, diğer farmasötik ürünler ve doğal ürünler de antimikrobiyal özelliklere sahip olabilir [1].

Antimikrobiyal direnç nedir?

Antimikrobiyal direnç (AMR); bakteri, virüs, mantar ve parazitlerin zaman içinde değişmesi ve antimikrobiyal ajanlara tepki vermemesi durumudur. Bu direnç sonucunda, antibiyotikler ve diğer antimikrobiyal ajanlar etkisiz hale gelir. Dolayısıyla enfeksiyonları tedavi etmek zor veya imkansız hale gelir. Bu durum da hastalığın yayılma riskini, ciddi hastalıkları ve ölümü riskini artırır [1].

Antimikrobiyal direnç insanlara nasıl yayılır?

Antimikrobiyal dirençli mikroorganizmalar, insan ve hayvan nüfusları arasında, gıda, su ve çevre aracılığıyla dolaşabilir ve bulaşma, ticaret, seyahat, insan ve hayvan göçleri gibi faktörlerden etkilenebilir. Dirençli mikroorganizmalar, insan tüketimi için amaçlanan hayvanlarda ve gıda ürünlerinde bulunabilir [1].

Antimikrobiyal direnç neden küresel bir endişe kaynağıdır?

Antimikrobiyal direnç, yaşamın her aşamasındaki bireyleri, sağlık, veterinerlik ve gıda sektörlerini etkileme potansiyeline sahiptir. Yeni direnç mekanizmaları kazanmış dirençli mikroorganizmaların ortaya çıkması ve yayılması, antimikrobiyal dirence yol açarak sıradan enfeksiyonları tedavi etme yeteneğini tehdit etmeye devam eder. Antimikrobiyal direnç, Hastalık Önleme ve Kontrol Merkezi (CDC)’ye göre antimikrobiyal direnç, 2019 yılında dünya genelinde en az 1.27 milyon kişiyi öldüren ve yaklaşık 5 milyon ölümle ilişkilendirilen acil bir küresel halk sağlığı tehdididir [2].

Antimikrobiyal direncin zararlı etkilerinden korunmak için ne yapabiliriz?

Enfeksiyondan tamamen kaçınmak mümkün olmasa da, riski azaltmak ve yayılmasını önlemek için gerekli önlemleri alınmalıdır.

Bir enfeksiyonun tedavisi için antibiyotik ve antifungal ilaçlar kullanılsa da bu tür ilaçlar her kullanıldığında yan etkilere ve mikroorganizmaların antimikrobiyal direnç kazanmasına neden olabilir. Dolayısıyla bireylerin hasta olması durumunda en iyi tedavi yöntemi için sağlık uzmanınıza danışmanız oldukça önemlidir. Bireylerin sağlıklarının takipçisi olması ve enfeksiyon belirtileri görüldüğünde sağlık uzmanlarına başvurması ve kendi başlarına ilaç kullanımından kaçınması gerekir [3].

Hayvanlara temas ettikten veya onları besledikten sonra eller temizlenmelidir. Hayvanın hasta olması durumunda tedavi yöntemi için veterinere başvurulması ve antimikrobiyal ilaçların sadece gerekli olduğunda kullanılması gerekir [3].

Kaynakça

[1] Antimicrobial resistance. PRD-OneHealth. (n.d.). https://www.fao.org/one-health/overview/antimicrobial-resistance/en 

[2] Centers for Disease Control and Prevention. (2022, October 5). About antibiotic resistance. Centers for Disease Control and Prevention. https://www.cdc.gov/drugresistance/about.html 

[3] Centers for Disease Control and Prevention. (2023, May 16).

Protect yourself and your family

. Centers for Disease Control and Prevention. https://www.cdc.gov/drugresistance/protect-yourself-family.html