Aşırı Tuz Tüketiminin Sağlığa Etkileri Nelerdir ve Tuz Tüketimi Hangi Yollarla Azaltılabilir ?
Dünya Sağlık Örgütü (WHO)’nün 2010 yılında yayınladığı raporda aşırı tuz tüketiminin sağlığa etkileri şu şekildedir:
- Diyetteki tuzun azaltılması sağlık için faydalıdır.
- Tuzla hipertansiyon arasında doza bağlı dolaysız bir ilişki mevcuttur.
- Diyetle alınan tuzun 10 gramdan 5 grama düşürülmesi ile inme riskinin %23 ve kardiyovasküler hastalıkların riskini %17 azaltabilir.
- Kan basıncı yükseldiğinde inme riski, sistolik kan basıncının normal olarak belirtildiği 120-140mmHg değerinde olduğundan üç kat daha fazla riske sahiptir.
- Toplumda tuz tüketiminin azaltılması en fazla maliyet etkin sonuçlara sahip halk sağlığı uygulamasıdır.
- Tuz tüketiminin 6 g/gün e düşürülmesi her yıl yaklaşık 2,5 milyon önlenebilir ölüm anlamına gelmektedir.
- Diyet sodyum tüketimi toplumsal ve bireysel kan basıncı seviyesinin belirleyicisidir. Yapılan çeşitli çalışmalarla 1g/gün diyette tuz alımının azaltılması felçlerde %5, kalp krizlerinde %3 azalma, diyette tuz alımının 9 g/gün azaltılmasının ise felçlerde %34, kalp krizlerinde ise %24’ lük bir azalma sağladığı tespit edilmiştir.
Tuz tüketimi aşağıdaki yollarla azaltılabilir:
- Yemeklerin tadına bakmadan tuz kullanma alışkanlığından vazgeçilmeli. Sofrada tuzluk kullanmamakla tuz alımı % 15 oranında azaltılabilir.
- Taze sebze ve meyve tüketimini arttırılmalı.
- Tuz eklenmemiş besinler tercih edilmeli.
- Eğer hipertansiyon gibi sağlık problemi varsa, “Tuzsuz” ya da “tuzu azaltılmış” besinleri tercih edilmeli.
- Baharat ve maydanoz, nane, kekik, dereotu, rezene, fesleğen gibi aroma sağlayıcıları tuz yerine tercih edilebilir.
- Turşu, ketçap, hardal, zeytin, soya sosu, salata sosları vb. yiyeceklerin tuz içeriği yüksektir. Bu gibi ürünler çok nadir tüketilmeli.
- Sodyum alımının en önemli kaynağı işlenmiş gıdalardır. Formülasyonlarda azaltma yoluna gidilmelidir.
Ancak bununla beraber tuzun az tüketilmesi, yani vücuda az alınmasının da bazı sakıncaları vardır. Bunlar da şöyle sıralanabilir:
- İnsanlarda hücre bozulmalarını ve yaşlanmalarını hızlandırabilir, hücreler tuzdan yoksun kalabilir.
- Böbrek ve karaciğerde zayıflığa yol açabilir.
- Kalp ve damar hastalıkları riskini artırabilir.
- Sempatik sinir sisteminde hasara yol açabilir.
Halk arasındaki tabirle niteleyecek olursak tuzun; azı karar çoğu zarardır. Günlük diyetimizden eksik etmemeli ancak önerilen tüketim miktarını da aşmamalıyız. Tüketirken de, eğer var ise, sodyum kaynaklı rahatsızlıklarımız ve bunlar üzerindeki etkisini ise kesinlikle göz ardı etmemeli, kulaktan dolma, bilimsellikten uzak söylemlere kesinlikle itibar etmemeliyiz.
