Süte Vegan Alternatif

Süt, insan sağlığı için önemli olan protein, yağ, karbonhidrat ve minerallerden oluşan bir besin kaynağıdır. Günümüzde ekoloijk nedenler; şişkinlik, hazımsızlık gibi çok çeşitli bireysel sebepler dolayısıyla bitkisel sütler ilgi odağı olmaya başlamıştır. Laktoz intoleransı ve inek sütü alerjisi olan bireyler, vegan beslenmeyi önemseyen kişiler ayrıca memeli sütünün az ve pahalı olduğu ülkelerde bitkisel sütler tercih edilmektedir. 

Bitki özlerinin su ile karıştırılması ile elde edilen sütler ‘’bitki bazlı içecek’’ olarak karşımıza çıkmaktadır. Henüz herhangi bir sınıflandırmaya sahip olmasalar bile, dayandıkları hammaddeye göre beş kategoriye ayrılır: tahıllar (yulaf, pirinç) baklagiller (nohut, soya fasulyesi), fındık (badem, Brezilya - kaju fıstığı, fındık), tohumlar (susam, ayçiçeği) ve psödokealler (kinoa).

Aşağıda bazı bitki bazlı sütler ve içerikleri hakkında bilgiler bulunmaktadır:

✓ Soya Bazlı İçecek
Soya fasulyesinden su ilavesi yolu ile elde edilen; insan beslenmesinde önemli protein kaynağı olarak kullanılan bir bitki bazlı içecektir. Uzak Doğu’da, özellikle Çin Halk Cumhuriyeti ve Japonya'da yaygın bir tüketim haline gelmiştir. İçerdiği yüksek protein açısından inek sütüne en yakın bitki bazlı içecek olarak kabul görmektedir. Soya bazlı içecek; laktoz içermemesi, ciddi alerjik reaksiyonlara neden olmaması, yüksek besleyici niteliği, kolesterol içermemesi gibi özellikleri ile önemli bir gıda maddesidir. Ancak birçok insan, soya bazlı içeceğin sahip olduğu fasulyemsi tadı nedeniyle tercih etmemektedir. 

✓ Badem Bazlı İçecek
Düşük kalori miktarı açısından badem bazlı içecek son zamanlarda popüler hale gelmiştir. Hoş bir tada sahiptir ve laktoz içermez. Bu nedenle laktoz intoleransı olan bireyler ve vegan beslenenler için iyi bir süt alternatifidir. Beslenmeyi desteklemesi için çoğu bitkisel bazlı içecek, çeşitli mineraller ile zenginleştirilmektedir. Badem bazlı içecek, zengin E vitamini içeriği ile cildi güneşin zararlarına karşı koruyan iyi bir antioksidandır. Vücut hücrelerimizde meydana gelen oksidasyonu önleyerek serbest radikallerin neden olduğu hastalıkları önlemeye yardımcı olmaktadır. Badem Kıvamı, akışkanlık ve tadının, tüketicilerin arzu ettiği şekilde olmasını sağlamak için birçok bitki kaynaklı içeceklere katkı maddeleri eklenmektedir.

✓ Yulaf Bazlı İçecek
Suyla birlikte karıştırılan yulaf blenderdan geçirilip tüketime hazır hale geldiğinde iyi bir tercih olarak karşımıza çıkmaktadır. Yulaflar tahıl grubu içinde en yüksek lif içeriğine sahiptirler. Sağlık açısından birçok yararı vardır. Günlük alınması gereken demir miktarının bir kısmını karşılamakta böylelikle anemiyi önlemede etkilidir. D ve A vitaminleri ve beta-glukan açısından zengindir. Yulaf zengin içeriği sayesiyle uzun süre tokluk hissi oluşturduğu bilinmektedir. 

Bitkisel Sütlerin Besin İçeriği ve İnek Sütü ile Karşılaştırılması
(Aşağıdaki değerler ortalama değer olarak verilmiş olup 250 mL üzerinden hesaplanmıştır.)

Özet:
Günümüz şartlarında çeşitli nedenlerle hayvansal tüketim yerini bitkisel tüketime bırakmaktadır. Özellikle vegan beslenmeyi veya beslenmesindeki hayvansal ürünleri azaltmayı amaçlayan kişiler bu beslenme tarzına yönelim göstermektedir. Süte alternatif olması amacıyla geliştirilen bitki bazlı içecekler, sütün sahip olduğu besleyici öğeler bakımından zenginleştirilerek üretilmektedir. Aynı zamanda görünüş, akışkanlık ve kıvam gibi özelliklerinin süte benzemesi amacıyla çeşitli katkı maddeleri eklenebilmektedir. Laktoz içermemesi, diyet lifi bakımından zengin bir içeriğe ve düşük doymuş yağa sahip olması; bitki bazlı içeceklerin tercih edilmesindeki en etkili özelliklerinden birkaçı olarak söylenebilmektedir.

Kaynaklar:

• Pereira, P.C. (2014). Milk nutritional composition and its role in human health. Nutrition, 30: 619– 627.
• S. Sethi , S. Tyagi , R. Anurag Bitki bazlı süt alternatifleri, fonksiyonel içeceklerin gelişmekte olan bir segmenti: Bir gözden geçirme
• Gıda Bilimi ve Teknolojisi Dergisi , 53 ( 9 ) ( 2016 ) , s. 3408 - 3423
• Chen, S. 1987. Soymilk Without Beany Flavor. Food Manufacture 3(2): 31-32.
• Kınık, Ö., Akbulut, N. 1991. Soya Sütünün Farklı Yöntemlerle Elde Edilmesi Üzerine Bir Araştırma. Ege Üniv. Zir. Fak. Derg. 28 (2-3): 121-128.
• Ötleş, S. 1998. Tofu‟nun Bileşimi ve Önemi. Gıda ve Teknol. 3(1): 86-90.
• Hitchins, A. D., Mcdonough, F.E., Wong, N. P. 1987. Comparison of The Effects of Corn-Soy-Milk and Corn-Soy-Yogurt Dietary Formulations on Growth and Salmonella Infection Resistance of Rats. Nutrition Reports International 35 (3): 567-574.
• Cheng, Y. J., Thompson, L. D., Brittin, H. C. 1990. Sogurt; A Yogurt-Like Soybean Product: Development and Properties, 55 (4): 1178-1179.
• Kınık, Ö. 1992. Bazı Süt Mamullerinin Üretiminde Soya Sütünden Yararlanma Olanakları Üzerinde Araştırmalar. Doktora Tezi. Ege Üniv. Fen Bil. Enst. Süt Tek. A. B. D., Bornova, İzmir
• Diyetisyen Ferin Batman, 2018. Aysetolga.com
• Hyson DA, Schneeman BO, Davis PA. Almonds and almond oil have similar effects on plasma lipids and LDL oxidation in healthy men and women. J Nutr. 2002 Apr;132(4):703-7.
• Bradley W. Bolling, Gregory Dolnikowski, Jeffrey B. Blumberg. Polyphenol content and antioxidant activity of California almonds depend on cultivar and harvest year. Food Chem. 2010 Oct 1; 122(3): 819–825.
• Huth PJ, Fulgoni VL, Larson BT. A systematic review of high-oleic vegetable oil substitutions for other fats and oils on cardiovascular disease risk factors: implications for novel high-oleic soybean oils. Adv Nutr. 2015 Nov 13;6(6):674-93.
• Dysken MW, Sano M, Asthana S, Vertrees JE, Pallaki M. Effect of vitamin E and memantine on functional decline in Alzheimer disease: the TEAM-AD VA cooperative randomized trial. JAMA. 2014 Jan 1;311(1):33-44.
• Das A, Chaudhuri U.R, Chakraborty R. Hint yarımadasının tahıl bazlı fonksiyonel gıdaları. Gıda Bilimi ve Teknolojisi Dergisi : 49 : 665-672: (2012).
• Titchenal, Dobbs, YH Hui , S. Chazala , DM Graham , KD Murrell , Wai-Kit Nip (Eds.) , Sebze ve sebze işleme el kitabı , Marcel Dekker , New York, ABD ( 2018 )
• Zujko ve Witkowska, İçeceklerin, çikolataların, kabuklu yemişlerin ve tohumların antioksidan potansiyeli ve polifenol içeriği Gıda Özellikleri International Journal of , 17 ( 2014 ) , s. 86 - 92
• Röös, E., Garnett, T., Watz, V. ve Sjörs, C. (2018). Sürdürülebilir diyetlerde süt ve bitki bazlı süt alternatiflerinin rolü (No. 3).
• https://www.gfi.org/world-plant-milk-day
• S. Singhal , RD Baker , SS Baker İnek sütü ve süt dışı içeceklerin besin değerinin karşılaştırılması Çocuk Gastroenteroloji ve Beslenme Dergisi , 64 ( 5 ), ( 2017 ) , s. 799 - 805
• MR Dubey , VP PatelProbiyotikler: Kalsiyum emilimi için umut verici bir araç
• Açık Beslenme Dergisi, 12 ( 1 ) ( 2018 )
• Y. Huang , T. Thompson , Y. Wang , Q. Yu , L. Zhu , X. Xu , ... , JA TownsendAlternatif sütlü içeceklerin karyojenik potansiyelinin in vitro Streptococcus mutans biyofilm modeli ve ex vivo çürük modeli ile analizi Oral Biology Arşivleri , 105 ( 2019 ) , s. 52 - 58

Yazımızda bahsi geçen; bazı sütleri sizin de evinizde hazırlayıp, tüketebilmeniz için basit tariflerini sizlerle paylaşmak istedik. İlgili yazımız için tıklayınız.